ಕುಂಭ ಸ್ನಾನ ಮತ್ತು ದಶ್ನಾಮಿ ಸಮುದಾಯ

ಜ‌ಗತ್ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾದ ಮಹಾಕುಂಭಮೇಳಕ್ಕೆ ಜನಸಾಗರವೇ ಹರಿದು ಬರುತ್ತಿದೆ. ನಾಗಾಸಾಧುಗಳು, ಅಘೋರೀಗಳು, ಸನ್ಯಾಸಿಗಳು, ಮಹಾತಪಸ್ವಿಗಳು ಸೇರೋ ಒಂದೇ ಜಾಗವೇಂದರೇ ಅದು ಕುಂಭಮೇಳ. ಅದು ಅರ್ಧ ಕುಂಭವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭವಾಗಲಿ ಅಥವಾ ಮಹಾಕುಂಭವಾಗಲಿ; ನಾಗಾ ಸಾಧುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟತೆಗಳು ವಿವಿಧ ಕುಂಭ ಪೀಠಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಕುಂಭಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವವರಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ. 'ನಾಗ' ಎಂಬ ಪದವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಎರಡು ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಒಂದು - ಇದು ನಗ್ನ ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು - ಇದನ್ನು ನಾಗ ಅಥವಾ ಪರ್ವತ ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ನಾಗಾಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಜಾತಿಯ ಸಂತರು ಮತ್ತು ಬಹುತೇಕ ನಗ್ನಾವಸ್ಥೇಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತಾರೆ. 

8-9 ನೇ ಶತಮಾನದ ಆದಿ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು ಕುಂಭ ಮೇಳವನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸನಾತನ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮವು ವಿವಿಧ ಪಂಥಗಳ ನಡುವೆ ಮೈತ್ರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ಗಮನಿಸಿದರು. ಅವರ ಪರಸ್ಪರ ದ್ವೇಷವು ಭಾರತವನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಸನಾತನ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮವನ್ನು ಅವನತಿಯ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುತ್ತಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಗಣೇಶ, ವಿಷ್ಣು, ಶಿವ, ಅಂಬಿಕಾ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯ ಆರಾಧಕರನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲು ಪಂಚದೇವತಾ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದಂತೆಯೇ, ಅವರು ದಶಮಿ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಇರಿಸಲು ಕುಂಭ ಮೇಳವನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಿದರು. ಈ ದಶಮಿ ಸಮುದಾಯದ ಸಮುದಾಯಗಳೆಂದರೆ ತೀರ್ಥ, ಆಶ್ರಮ, ವನ, ಅರಣ್ಯ, ಗಿರಿ, ಪರ್ವತ, ಸಾಗರ್, ಸರಸ್ವತಿ ಭಾರತಿ ಮತ್ತು ಪುರಿ. ಅವರು ಹತ್ತು ವರ್ಷದ ಸಾಧು ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಕುಂಭಮೇಳದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಲು ಮತ್ತು ತೀರ್ಥಯಾತ್ರೆಯ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದರು. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಈ ಹತ್ತು ಸಮುದಾಯಗಳು ಒಗ್ಗೂಡಿ ಸೂಪರ್ ಪವರ್ ಅನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದವು. ಆ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಇನ್ನೂ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ನಾಗಾಗಳು ಈ ದಸ್ನಾಮಿ ಸಮುದಾಯದ ಒಂದು ಉಪ-ಸಮುದಾಯವಾಗಿದೆ. ಈ ಸ್ನಾನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಾರೆ.